De oplopende wachttijden in slaapklinieken en mhealth-oplossingen

Frieda Gijbels (N-VA): Mevrouw de voorzitster, mijnheer de minister, volgens een bericht dat ik las in Het Belang van Limburg lopen de wachttijden voor een slaaponderzoek in Limburgse ziekenhuizen momenteel op tot meer dan acht maanden. De oorzaken zijn divers: een grotere vraag naar slaaponderzoeken, onder meer door toegenomen obesitas en vergrijzing, personeelstekorten en een grotere bewustwording rond slaapstoornissen, zoals apneu. Dat probleem doet zich niet alleen voor in Limburg. Ook in andere ziekenhuizen blijken de wachttijden op te lopen. Artsen en slaapexperts erkennen het belang van thuisonderzoeken om de druk op de slaapklinieken te verlichten. Toch blijkt dat vandaag nauwelijks mogelijk, omdat een correcte diagnose wettelijk enkel via een polysomnografie in het ziekenhuis mag gebeuren. In andere gevallen is er geen terugbetaling voorzien. Mobiele toepassingen die thuisdiagnostiek mogelijk maken, bevinden zich momenteel in de erkenningsprocedure via het mHealth-platform. Die procedure loopt al geruime tijd en blijft complex en traag. Het regeerakkoord voorziet gelukkig een versnelling en meer transparantie bij de erkenning van dergelijke mHealth-toepassingen. In de praktijk laat die vooruitgang evenwel nog op zich wachten en blijven patiënten lange tijd verstoken van een noodzakelijke diagnose. Daarom mijn vragen. Hebt u zicht op de wachttijden voor dergelijke diagnostiek en behandeling in België? Kunt u dat toelichten? Denkt u dat thuismetingen of mHealthtoepassingen kunnen helpen om een deel van die druk te verlichten, zeker bij vermoedens van slaapapneu? Er lijken een aantal apps te bestaan die verband houden met slaapdiagnostiek en die opgenomen zijn in de mHealth-piramide. Klopt het dat er nog geen enkele werd erkend? Hoelang lopen de verschillende procedures van die apps al? In welke fase bevinden ze zich? Is er zicht op een erkenning van een of meerdere van die apps op korte termijn? In 2023 gaf u aan dat er gewerkt werd aan een nieuwe overeenkomst rond slaapapneu, waarin ook apps zoals AirView zouden worden geïntegreerd. Is die nieuwe overeenkomst er al? Op welke manier werden telemonitoringapps geïntegreerd? Indien de nieuwe overeenkomst nog niet in werking is, op welke termijn wordt die voorzien? En wat is er met betrekking tot telemonitoring gepland? 

Frank Vandenbroucke, ministre: S'agissant de la première question, l'INAMI n'a pas de vue précise sur le délai d'attente pour la réalisation d'une PSG diagnostic dans chaque hôpital. Wat de tweede vraag betreft, is de verwachting dat het verrichten van thuistesten om de diagnose te stellen van obstructieveslaapapneusyndroom (OSAS), een vaak voorkomende slaapstoornis, een positieve invloed zou uitoefenen op de wachtlijsten voor slaaponderzoek. Dit zou de ziekenhuizen ontlasten, aangezien bij sommige patiënten een thuistest als slaaponderzoek voor de diagnosestelling kan worden uitgevoerd in plaats van een PSG tijdens een ziekenhuisopname. Dat standpunt wordt ook onderschreven door een KCE-rapport waarin een grote hervorming van de diagnose en behandeling van slaapapneus wordt aanbevolen. De diagnostische thuistest biedt bovendien andere voordelen. Zo vermeldt het KCE-rapport dat de thuistest een vereenvoudigde test is om slaapapneus vast te stellen. Ze maakt een meer patiëntgerichte aanpak mogelijk, kan worden uitgevoerd in een vertrouwde en comfortabele omgeving en gaat gepaard met een lagere kostprijs dan een PSG in een slaaplaboratorium. L'INAMI travaille en effet à une réforme de la réglementation actuelle relative au diagnostic et au traitement du syndrome des apnées du sommeil sur la base des recommandations du KCE. Cette réforme vise à lutter contre le sous-diagnostic et la prise en charge insuffisante de ce syndrome, en facilitant l'accès à un diagnostic et à un traitement de qualité, tout en améliorant le rapport coûtefficacité des soins liés à l'apnée du sommeil. Le projet de réforme actuellement à l'étude comprend les éléments suivants. Pour la majorité des patients, un test à domicile sera effectué en vue de former le diagnostic de syndrome d'apnée obstructive du sommeil (SAOS). Le test diagnostic à domicile pourra être réalisé sans passage préalable par un centre de sommeil. Pour la majorité des patients, le titrage de l'appareil Nasal Continuous Positive Airway Pressure (NCPAP) se fera à domicile sans qu'il soit encore nécessaire de réaliser un examen du sommeil afin de vérifier l'efficacité du traitement. Des entreprises spécialisées pourront effectuer des tests à domicile et se charger de la mise à disposition du matériel nécessaire au traitement par NCPAP. Le centre du sommeil assurera le suivi du patient pendant une période limitée. Dans le projet de réforme actuellement à l'étude, la phase de suivi par un centre du sommeil sera limitée à neuf mois, avec une possibilité de prolongation de trois mois en cas de problème d'observance thérapeutique. À l'issue de cette phase de suivi, le médecin généraliste prendra le relais. Toutes ces mesures permettront de soulager les hôpitaux tant en ce qui concerne la réalisation de tests du sommeil diagnostiques que le suivi des patients atteints SAOS. Le temps ainsi libéré permettra aux centres du sommeil de se concentrer sur la réalisation de tests diagnostiques du sommeil à l'hôpital sur le nombre limité de patients pour lesquels un test diagnostique à domicile est impossible, l'établissement du diagnostic en tant que tel par l'interprétation des résultats des tests du sommeil réalisés à domicile ou à l'hôpital, le choix du traitement le plus adapté à chaque patient et le suivi des patients pendant une période limitée. Le concept de réforme, tel qu'il est actuellement proposé, permettra donc de diagnostiquer et de traiter davantage de patients et d'apporter ainsi une réponse à la situation actuelle de sousdiagnostic et de prise en charge insuffisante de l'apnée du sommeil. La réforme n'est pas motivée par des considérations économiques. Comme l'illustre ce qui précède, la réforme vise à diagnostiquer et à traiter le plus grand nombre possible de patients. Cet objectif sera atteint en utilisant de manière optimale les ressources existantes et disponibles au sein de tous les secteurs impliqués dans la prise en charge de l'apnée du sommeil. Les discussions sur la réforme de la réglementation actuelle en matière de diagnostic et de traitement de l'apnée du sommeil sont toujours en cours. Toutes les parties concernées y participent, notamment les associations de patients, les associations de médecins généralistes, les spécialistes du sommeil, les médecins spécialisés ORL, les spécialistes OAM, les fédérations hospitalières et les entreprises actives dans ce domaine Mevrouw Gijbels, sinds oktober 2023 geldt een vernieuwde procedure voor het indienen van een aanvraag voor de opname en de terugbetaling van een medische mobiele toepassing binnen een zorgproces. De mHealth-piramide, die onderdeel was van de vorige aanmeldingsprocedure, is niet langer opgenomen in de nieuwe procedure. Het mHealthBelgium-platform hanteert een voor hen aangepaste versie van de piramide. Die aangepaste versie van de validatiepiramide maakt geen deel uit van een door de overheid vastgestelde classificatie van mobiele medische toepassingen. De verwarring rond de mHealthpiramide is waarschijnlijk ontstaan omdat het mHealthBelgium-platform aanvankelijk door de overheid werd ondersteund, maar nu volledig autonoom wordt beheerd door Agoria en beMedTech. Verder worden op het mHealthBelgium-platform alleen applicaties van bedrijven die lid zijn van deze organisaties vermeld. Het RIZIV en andere overheidsinstellingen zijn betrokken bij de samenstelling van de lijst met mHealthtoepassingen die op de mHealthBelgium-website per zorgproces worden vermeld. In zowel de oude als de nieuwe procedure werd geen nieuwe aanvraag ingediend voor een applicatie die kan worden ingezet bij de diagnostiek van slaapapneu. Op uw vraag over de looptijd van de procedures kan ik nog geen antwoord geven, aangezien er geen aanvraag is ingediend. Met betrekking tot wat ik in 2023 heb gezegd over een nieuwe overeenkomst rond slaapapneu, kan ik zeggen dat de discussies rond de hervorming van de bestaande regelgeving inzake de diagnose en behandeling van slaapapneu nog lopende zijn. In dit stadium is het dan ook nog te vroeg om zich uit te spreken over het tijdstip waarop deze nieuwe regelgeving in werking zal treden. Wat wel reeds kan worden meegedeeld, is dat telemonitoring en de mogelijkheid van diagnostisch onderzoek bij patiënten thuis twee essentiële aspecten zijn die worden meegenomen in de reflecties rond de hervorming en haar implementatie. 

Frieda Gijbels (N-VA): Mijnheer de minister, dank u wel voor de antwoorden. We hebben al eerder besproken dat we geen zicht hebben op de wachttijden. Ik blijf dat vervelend vinden, zeker omdat men dan ook niet kan meten welke impact bepaalde nieuwe maatregelen hebben op de organisatie van ons zorgsysteem. Het is een goede zaak dat we over het rapport van het Kenniscentrum beschikken. Ik moet het nog eens nalezen. Daarin staat inderdaad dat de thuistesten tal van positieve invloeden hebben. Ze leiden tot kortere wachtlijsten en waarschijnlijk ook tot een correctere registratie, want dat is meestal het geval in een meer vertrouwde omgeving. Bovendien is het goedkoper om thuis te onderzoeken en op te volgen. Ik kijk uit naar de overeenkomst die in de maak is en hoop dat men daar niet meer te lang mee wacht, want de wachtlijsten die we kennen van de ziekenhuizen spreken boekdelen. Het is niet duidelijk wanneer een beslissing zal worden genomen en wanneer die overeenkomst zal zijn opgesteld. Als de signalen positief zijn en de lichten op groen staan, dan zou ik niet meer wachten en overgaan tot implementatie.

Bekijk het fragment: https://media.dekamer.be/meeting/56-018679-U0957/fragment/iWTdecfRbeAAky9hd5f4cPaKMo0uPwGwOVKkkenNnwLZewXNi4zRZO1pXu90Ivx06IPejJ_pcgt2hpb8E2cZDY101VdYp7_4DwNGdqh3BGQ