Gebruik ECMO in Belgische ziekenhuizen - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

16 juni 2022: 

Mijnheer de minister,

Extracorporeal Membrane Blood Oxygenation of ECMO is een techniek die zorgt voor een verhoging van het zuurstofgehalte in het bloed door middel van extracorporale circulatie ter ondersteuning van de ademhalingsfunctie en/of de bloedsomloop. Deze techniek wordt voornamelijk gebruikt op intensieve afdelingen bij patiënten met ernstig hart- en/of longfalen in kritieke toestand. Tijdens de Covid-19 pandemie hebben heel wat patiënten gebruik  kunnen maken van ECMO en konden wellicht levens gered worden. Toch is deze techniek ook zeer ingrijpend met grote risico's en niet goedkoop. Goede omkadering en organisatie is dus essentieel.

Het KCE bracht recent een rapport uit (KCE Reports 355A) om het ECMO gebruik in België in kaart te brengen. De conclusie is dat er momenteel geen duidelijk beeld is van hoe ECMO in Belgische ziekenhuizen wordt toegepast, voornamelijk omdat een systematische en volledige registratie van gegevens van de patiënten met onder andere de indicaties, duur van de behandeling en mogelijke complicaties ontbreekt. Een volledige lijst van te registreren gegevens wordt in het rapport opgelijst.

Bijgevolg volgende vragen:

Het KCE overwoog om het ELSO-register te gebruiken voor gegevens, maar er blijken weinig Belgische ziekenhuizen hieraan bij te dragen. Waarom worden ECMO gegevens tot op heden niet op een gestandaardiseerde wijze geregistreerd door alle ziekenhuizen? Acht u dit niet wenselijk (ook voor de analyse van de Covid-19 pandemie)? Zo ja, wat zal u ondernemen om een systematische en volledige registratie aan te bevelen? Wordt bijvoorbeeld het MICA systeem gebruikt om data te verzamelen?
Ook wat betreft de kostprijs van ECMO blijken er geen bruikbare gegevens te bestaan. Uit een bevraging blijkt dat de huidige terugbetalingstarieven in België de kosten voor het gebruik van deze techniek niet dekken. Hoe ziet u de financiering van ECMO?
De techniek wordt toegepast in een groot aantal Belgische ziekenhuizen en waarbij bepaalde ziekenhuizen de techniek bij slechts enkele patiënten per jaar toepassen. Acht u het (minder frequente) gebruik van ECMO in de bepaalde ziekenhuizen en grote spreiding van deze patiënten wenselijk? Hoe staat u tegenover de centralisatie van ECMO in bepaalde ziekenhuizen?
Een efficiënt systeem voor de overdracht van patiënten tussen ziekenhuizen zou hierbij noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld middels mobiele ECMO teams. Hoe staat u tegenover zo'n systeem en op welke wijze kan dit volgens u worden gefinancierd?
Op welke manier wil u de implementatie van ECMO in de toekomst organiseren? Worden nog bijkomende evaluaties gepland?  

Met dank voor uw antwoorden,

Frieda Gijbels​

12 juli 2022: 

09.01 Frieda Gijbels (N-VA):

ECMO is een medische techniek die voornamelijk op intensieve afdelingen wordt gebruikt om patiënten met een ernstig hart- of longfalen een hoger zuurstofgehalte te bezorgen. De techniek speelde een belangrijke rol tijdens de coronapandemie. Tegelijk is ze heel ingrijpend met grote risico's en niet goedkoop. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) wilde het ECMO-gebruik in kaart brengen, maar moest vaststellen dat het beeld niet duidelijk is.

Hoe wil de minister aan betere dataverzameling werken? Hoe verloopt de financiering van ECMO? Is een centralisatie van ECMO in bepaalde ziekenhuizen wenselijk? Hoe wil de minister de implementatie van ECMO in de toekomst organiseren?

09.02 Minister Frank Vandenbroucke (Nederlands):

Inzake de dataverzameling wijst het KCE zelf op de ELSO-richtlijnen en het ELSO-register, dat zeer waardevolle tools bevat voor gespecialiseerde tools zoals ECMO. Wetenschappelijke registers zijn de bron van evidencebased geneeskunde, maar de bestaande registratielast is al zeer groot. We gaan dus best op zoek naar geautomatiseerde registraties vanuit de elektronische patiëntendossiers. MICA, een kwaliteitsbenchmarkingtool voor dienstenintensieve geneeskunde, is daar deels in geslaagd. Bij een aantal ziekenhuizen verloopt het automatisch, andere voeren achteraf manueel de gegevens in. ECMO is een zeer gespecialiseerde therapeutische optie die niet kwaliteitsvol aangeboden kan worden zonder de nodige omkadering en ze moet dus voorbehouden worden aan referentieziekenhuizen. Die kunnen ook instaan voor de transportcapaciteit en mobiele ECMO-teams. De vraag naar financiering sluit aan bij het bredere debat over de optimale organisatie en financiering van intensieve zorgen.

09.03 Frieda Gijbels (N-VA):

Bestaande systemen, zoals het MICA-systeem, moeten maximaal ingezet worden voor automatische gegevensverzameling, zodat ze ook nuttige outputkunnen aanleveren. De data die tijdens de coronapandemie werden verzameld, kunnen worden gebruikt om aan de hand van gegevens over ervaring en expertise de referentiecentra te bepalen.