Het KCE-rapport en de uitrol van datasystemen voor intensieve zorg

Frieda Gijbels (N-VA): In het recentelijk gepubliceerde rapport van het Kenniscentrum over de organisatie en financiering van de intensieve zorg in België, een onderwerp waarover we het in de voorbije legislatuur tijdens de covidcrisis geregeld hadden en dat heel interessante debatten opleverde, lezen we dat er eigenlijk heel weinig duidelijkheid is over de organisatie van de intensieve zorg in België. Er wordt gewezen op het belang van een betere monitoring van het aantal beschikbare bedden – het exact aantal bedden is zelfs niet bekend -, het aantal gesloten bedden en eventuele personeelstekorten, zodat er kan worden ingezet op capaciteitsbeheer en patiëntenoverdracht, waar dat nodig zou zijn. Daarnaast vestigt het rapport ook de aandacht opnieuw op het MICA-programma, programma waar we het de vorige legislatuur ook al over hadden. Wat is dat? MICA is een benchmarkingsysteem dat toelaat resultaten te vergelijken tussen ziekenhuizen, waardoor ze van elkaar kunnen leren. Spijtig genoeg is er nog altijd maar een beperkt aantal ziekenhuizen aangesloten op dat programma. In het KCE-rapport wordt ook onderstreept dat elke intensieve eenheid minstens 12 bedden zou moeten tellen. Maar voor er beslissingen daarin worden genomen, lijkt het me van belang dat er eerst een duidelijker zicht komt op de performantie en de organisatie van de eenheden voor intensieve zorgn. Wat zijn voor u de belangrijkste conclusies uit het rapport? Zal er een systeem van monitoring worden uitgewerkt, indien mogelijk met automatische dataextractie, om de ziekenhuizen niet met nog meer administratie op te zadelen? Als zo'n systeem wordt uitgewerkt, kan er een realtime overzicht bestaan van de capaciteit van intensieve zorg. Dat kan immers ook in crisissen van cruciaal nut zijn, zowel crisissen ten gevolge van personeelstekort als crisissen ten gevolge van uitbraken, zoals we die gekend hebben. De gebruikers van het MICA-platform lijken enthousiast te zijn over de uitwisseling van data onder professionals. Het lijkt me dan ook wenselijk dat alle ziekenhuizen aansluiten bij dat of een soortgelijk systeem. Wat is uw houding ten opzichte van zo'n systeem? Werd er een onderzoek gedaan naar de evolutie in zorgkwaliteit bij de gebruikers van dat systeem van benchmarking? Tot slot, is financiële ondersteuning voor installatie en gebruik van dat systeem denkbaar? Ik kan me voorstellen dat het een return geeft, aangezien het volgens mij ook bijdraagt tot een grotere kostenefficiëntie. 

Minister Frank Vandenbroucke: Het recente KCE-rapport wijst erop dat België een relatief groot aantal intensieve zorgeenheden en bedden heeft, maar dat die capaciteit erg versnipperd is en niet altijd aansluit bij de reële zorgbehoeften van de patiënt. Ook blijkt dat meer dan 60 % van de intensieve eenheden maximaal twaalf erkende bedden telt. De kleinere sites kennen doorgaans een lagere bezettingsgraad en grotere schommelingen dan de grotere universitaire centra. Een dergelijke variabiliteit bemoeilijkt een efficiënte inzet van middelen, in het bijzonder van personeel. De organisatie van intensieve zorg is vandaag vastgelegd in een KB uit 1998. Het lijkt nuttig om de hierin opgenomen normen te herbekijken aan de hand van de aanbevelingen van het KCErapport. Ik kan mij vinden in het concept van een indeling tussen basisintensieve zorg en intensieve zorg niveau 1, met de bijbehorende aanbevelingen. Het rapport benadrukt bovendien het belang van performante, transparante en continue gegevensverzameling, wat vandaag grotendeels ontbreekt. In dat kader is ook het MICA-platform regelmatig ter sprake gekomen. Het KCE doet geen aanbeveling om dat platform al dan niet te gebruiken, maar wijst erop dat MICA gevalideerde scoringssystemen bevat die ziekte-ernst en zorgintensiteit meten en die kunnen worden ingezet voor kwaliteitsmeting, organisatie, personeelsinzet en financiering. Deelnemende ziekenhuizen krijgen zicht op hun prestaties in vergelijking met anderen. Tegelijk bestaan er wel vragen rond licenties, data-eigendom, GDPR en de bezorgdheid dat data gebruikt zouden worden voor besparingen. Een eerste stap in de verdere uitwerking van die elementen uit het rapport is overleg met de Belgische Vereniging voor Intensieve Geneeskunde en de betrokken beroepsvereniging van verpleegkundigen, zoals in het KCE-rapport wordt aanbevolen. Ik wil benadrukken dat die hervormingen niet op zichzelf staan, maar deel uitmaken van de bredere hervorming van het ziekenhuislandschap. Intensieve zorg is immers onlosmakelijk verbonden met de organisatie van acute en gespecialiseerde zorgprogramma's. Het is in dat bredere kader dat de aanbevelingen van het KCE zullen worden meegenomen. 

Frieda Gijbels (N-VA): Er staat ons een grote hervorming van het ziekenhuislandschap te wachten. Ik begrijp dat we de kwestie van de intensieve zorg niet los kan worden gezien. Maar hoe dan ook vind ik het belangrijk dat het gebruik van systemen zoals het MICA-systeem, dat data verzamelt en aan benchmarking doet, maximaal wordt aangemoedigd. Ik dring erop aan dat u d ziekenhuizen ondersteunt om zich daarop aan te sluiten, want dat zal zich terugbetalen. Dergelijke investeringen zijn echt wenselijk. Ik heb begrip voor de terughoudendheid van sommige ziekenhuizen voor de implementatie van zo'n systeem. Als zij echter kunnen worden gerustgesteld dat de data voor de juiste doeleinden worden gebruikt, en kennisnemen van de ervaringen van de ziekenhuizen die wel zijn aangesloten, denk ik dat hun mening daarover kan veranderen. Ik vind het in elk geval heel belangrijk dat we een goed zicht hebben op de performantie van onze ziekenhuizen, zodat we ook kunnen beoordelen welke impact alle beleidsmaatregelen op het terrein hebben.

Bekijk het fragment: https://media.dekamer.be/meeting/56-018679-U0957/fragment/BmZ6LcuqE-axzmsAdetJuHwT0ZUGQHX2rSVRso9plXdWCw37oCXgAJzYihlnr4oTwvYMuukeOBpwTdhU8HRtJkPb-pUUkIz8EGoWNHadJjA