De administratieve boetes aan de verzekeringsinstellingen

Frieda Gijbels (N-VA): Mijnheer de minister, indien verzekeringsinstellingen hun administratieve verplichtingen niet nakomen, kan de Dienst voor administratieve controle, de DAC, van het RIZIV administratieve boetes opleggen. Die boetes zijn opgesomd in artikel 166, § 1, van de gecoördineerde wet van 14 juli 1994. De meeste inbreuken die verband houden met het beheer van de ziekteverzekering worden door de DAC bestraft met een boete van 125 euro. De hoogst mogelijke boete bij het belemmeren van de controle door de DAC, bijvoorbeeld door informatie achter te houden of door een vaak terugkerende tekortkoming niet op te lossen, bedraagt maximaal 1.250 euro. Het Rekenhof stelde daarover in 2011 al dat die sanctie in sommige gevallen slechts een zwakke compensatie vormt in vergelijking met de verliezen die het stelsel moet dragen. Die boetes zijn bovendien nooit geïndexeerd. Terwijl de boetes die de DAC kan opleggen al jarenlang op hetzelfde niveau blijven, zijn de boetes die de Controledienst voor de ziekenfondsen kan opleggen, zoals opgenomen in de ziekenfondswet, wel sterk verhoogd. Zo bedraagt de maximumboete die ziekenfondsen aan de Controledienst voor de ziekenfondsen moeten betalen wanneer ze de nodige informatie voor het uitvoeren van de controletaak niet tijdig overmaken, ondertussen meer dan tien keer zoveel, namelijk 12.500 euro, als de boete die de DAC voor diezelfde inbreuk kan opleggen. Mijn eerste vraag betreft de wet van 2 maart 2023 tot aanpassing van de ziekenfondswet. Toen die wet in de commissie voor Sociale Zaken werd behandeld, gaf u aan dat u een verhoging zou overwegen van de boetes die het RIZIV, meer bepaald de DAC, kan opleggen zoals bepaald in artikel 166 van de ZIV-wet. Wat is daarvan de stand van zaken? Is dat nog steeds uw bedoeling? Op welke termijn plant u die boetebedragen aan te passen en aan welke bedragen denkt u daarbij? Aangezien de boetes niet worden geïndexeerd, komen ze de facto steeds lager te liggen doorheen de tijd. Hoe staat u tegenover een indexering van die boetebedragen?

Minister Frank Vandenbroucke: Mevrouw Gijbels, er zijn op dit moment geen lopende besprekingen over een mogelijke harmonisering van de boetes die door het RIZIV worden opgelegd met die van de controledienst. Dat heeft alles te maken met prioriteiten en het feit dat de dag maar 24 uur telt. De huidige prioriteiten liggen bij de uitvoering van de bestaande maatregelen en in het bijzonder bij de verhoging van het VARAKsysteem, vooraleer we andere aspecten van onze handhaving op de verzekeringsinstellingen zelf onderzoeken. U weet dat er binnenkort een nieuw responsabiliseringsregime voor de verzekeringsinstellingen start, de zogenaamde VARAK-handhaving. We zullen daarmee 100 miljoen euro structureel in de gezondheidszorg uitsparen tegen 2029. Daar gaat op dit moment veel aandacht en energie naartoe. Wat de sancties zelf betreft, de boetes die aan de verzekeringsinstellingen worden opgelegd, op basis van artikel 166 van de coördinerende wet, maken deel uit van een systeem dat zowel gebaseerd is op de responsabilisering, dus de VARAK, als op de stimulans om onverschuldigde bedragen terug te vorderen, volgens artikel 195, § 2 van dezelfde wet. Bovendien moeten niet-teruggevorderde onverschuldigde bedragen, behoudens uitzonderingen, ten laste worden genomen van de administratiekosten door de verzekeringsinstellingen. De indexering van de sancties is momenteel niet in de wet voorzien. Het is belangrijk om te benadrukken dat de boetes proportioneel moeten blijven ten opzichte van de inbreuken die zij bestraffen. De wetgever wees er in de voorbereidende werkzaamheden van de wet van 19 mei 2010 op dat een uitsluitend repressieve aanpak niet aangewezen is, aangezien de sanctie wel preventief bedoeld is, maar niet altijd het meest doeltreffende middel vormt om een afwijkende situatie recht te zetten. Niettemin sluit ik een hervorming van de sancties op middellange termijn niet uit, voornamelijk om de aard van de inbreuken die door de wet worden geviseerd aan te passen aan de evolutie van de regelgeving en de vastgestelde praktijk, maar ook om het bedrag van de voorziene boetes te herzien en/of de mogelijkheid tot indexering ervan in te voeren, met inachtneming van de eerder vermelde voorzorgsmaatregelen. 

Frieda Gijbels (N-VA): Mijnheer de minister, het is inderdaad duidelijk dat er stappen worden gezet. Dat hebben we dan ook samen in het regeerakkoord opgenomen om zo de verzekeringsinstellingen meer te responsabiliseren. Dat is zonder meer een goede zaak. Het lijkt mij echter het aangewezen moment om de boetes te harmoniseren. Het Rekenhof merkte naar mijn mening terecht op dat die boetes na verloop van tijd verlagen en daardoor aan impact verliezen als ze niet geïndexeerd worden. Dat lijkt me niet het signaal dat we willen geven. Dat strookt niet met de geest van de afspraken die we daarover hebben gemaakt. U hebt aangegeven te overwegen om dat in een later stadium alsnog te doen. In dat geval zullen we u daarin zeker steunen.  

Bekijk het fragment: https://media.dekamer.be/meeting/56-019100-U1243/fragment/G135G3y9aIi8vb4XaNp-M44FNpckJoxLPVlsB6bIJQwYchHf1Hg5ZDF9VWxNpW7-HRLyz58KedeQ2EQcvkDsDkCYlqHScr3x6SVpiv6oLlo