Het donorschandaal en de audit van het FAGG

In fertiliteitscentra worden niet minder dan wonderen verricht voor mensen met een onvervulde kinderwens. Omdat er vruchtbaarheidsproblemen zijn. Of omdat het bijvoorbeeld om een lesbisch koppel gaat.  
Er wordt daarbij regelmatig beroep gedaan op donoren. Spermadonoren vooral. En ook eiceldonoren. En onze fertiliteitscentra zijn medisch-technisch hoog aangeschreven. Er kan vandaag bijzonder veel. 
Maar van het eerste moment zou het toekomstige kind centraal moeten staan. Het kind dat op een gegeven moment gaat zoeken waar het vandaan komt. Van wie het die karaktertrek kan hebben. Van wie die haarlijn of die sprekende ogen.
En dat kind werd in het verleden compleet vergeten. En nog steeds. De focus zat bij de kinderwens. Bij het medisch hoogst haalbare.
De ethiek werd daarbij uit het oog verloren. Er werden maar weinig vragen gesteld bij de buitenlandse spermabanken die werden aangesproken.
De kinderen werden aan de kant gezet. De anonimiteit van donoren moest worden gegarandeerd. Donorkinderen werd wettelijk de kans ontzegd om op zoek te gaan naar hun wortels.
En er staat nog iets anders in de wet. In België mag dezelfde donor voor maximum zes gezinnen worden gebruikt. Om te voorkomen dat er een heleboel halfbroers en halfzusjes zouden zijn. Om te voorkomen dat ze later een relatie met elkaar zouden aanknopen (en die kans is groter als je een verwantschap hebt en  bijvoorbeeld gemeenschappelijke interesses).
En of de wetgeving correct wordt nageleefd, daar moet het FAGG op controleren, het federale agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten.
Dat FAGG, dat eigenlijk onze burgers moet beschermen, heeft bijzonder grote steken laten vallen. Toen het nieuws over het donorschandaal naar boven kwam, waarbij niet alleen bleek dat door één bepaalde donor een kankerverwekkend gen was doorgegeven, maar dat er ook veel meer vrouwen waren bevrucht met dat sperma dan toegelaten was (niet 6, maar 39 vrouwen, waaruit 53 kinderen zijn gekomen), bleek dat het FAGG al lang op de hoogte was en daar geen melding van had gedaan aan de betrokken minister. Dat is grove nalatigheid.
Er volgde dan ook een audit van het FAGG. En het rapport van die audit werd gisteren toegelicht. 
De conclusie is onthutsend. Er is op een bijzonder nonchalante manier omgegaan met die toezichthoudende verantwoordelijkheid. Een gebrek aan protocollen, interne controle, communicatie. Ruimte voor willekeur. Een lakse houding tegenover overtredingen die werden vastgesteld in de fertiliteitscentra, terwijl er wel degelijk ernstige fouten gebeurden. Zo werd er melding gemaakt van een verwisseling van een embryo en spermarietjes die op de grond waren beland.
En het is volgens mij zelfs nog erger dan dat. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er moedwillig informatie wordt achtergehouden. In april (voor het donorschandaal publiek bekend was) stuurde ik een parlementaire vraag in over het aantal overschrijdingen van de zesvrouwenregel. Het antwoord dat door het FAGG werd voorbereid luidde: "dat er binnen 1 centrum een overschrijding was bij 5 donoren en bij een ander centrum 1 overschrijding was". Verder werden er geen antwoorden gegeven, terwijl men op dat moment al weet had van de forse overschrijding bij het donorschandaal. En dat er de laatste drie jaar alleen al 22 overschrijdingen waren.
Het is bijzonder ernstig dat je als parlementslid foute informatie krijgt op een parlementaire vraag. Ik heb het daar erg lastig mee. Hoe kan je dan je job goed uitvoeren? 
Het feit dat er een crisismanager wordt aangesteld, moet gelezen worden als een blamage voor het FAGG. Ik zou denken dat dat terecht is. Hopelijk wordt er snel puin geruimd en wordt er orde op zaken gesteld.
Alleszins hoop ik dat dit nu het begin is van een omwenteling. Dat dat toekomstige kind centraal zal staan. Dat de donoranonimiteit wordt opgeheven. Want dat zorgt er niet alleen voor dat een kind dat daar behoefte aan heeft op zoek kan gaan naar zijn roots, maar ook dat er veel minder mis kan gaan in de toekomst.
We hebben die aanpassing van de wet alvast in het regeerakkoord laten zetten. De regering werkt eraan. En ons wetsvoorstel ligt ook klaar. 
En verder moet de onderste steen boven. Zodat alle betrokkenen de juiste informatie kunnen krijgen als ze dat willen.

Link naar het artikel: https://www.hbvl.be/politiek/minister-vandenbroucke-grijpt-in-na-donors…