© ID / Dieter Telemans
Een strikt plafond op de ereloonsupplementen, een ingreep op de artsenlonen en veel minder premies voor artsen die zich niet conventioneren: minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) heeft verregaande plannen voor een hervorming van de gezondheidszorg. “Staatsgeneeskunde”, zegt artsenvakbond BVAS, die een staking aankondigde voor 7 juli. Ook N-VA-voorzitter Valerie Van Peel gebruikt dat woord en zegt in weekblad Humo: “Wat nu op tafel ligt, laten wij niet passeren.”
Haar ondervoorzitter en gezondheidsexpert Frieda Gijbels nuanceert. Zij is zelf tandarts-parodontoloog in Opglabbeek, al zet ze de zaak binnenkort stop, omdat de combinatie met de politiek te zwaar werd. In de vorige regeerperiode was ze nog de gesel vanuit de oppositie voor Vandenbroucke, nu omschrijft ze de minister als “heel intelligent en begaan met zijn departement, maar spijtig genoeg vertelt hij niet altijd het hele verhaal”. “Het is van 2001 geleden dat de artsenvakbonden staakten. Dat geeft aan dat de ongerustheid heel groot is. Ze hebben het gevoel dat ze geen gehoor vinden. De artsen worden afgeschilderd als graaiers of geldwolven, dat ligt moeilijk.”
Onterecht?
Frieda: “Er zijn zeker uitzonderingen, die niet met de juiste ingesteldheid hebben gekozen voor de job. Maar de meeste mensen zitten echt wel in met hun patiënten en zullen er alles aan doen om niet alleen goede zorg te verlenen, maar ook om te streven naar zo veel mogelijk terugbetaling voor die patiënten. Je maakt mij niet wijs dat artsen de intentie hebben om zoveel mogelijk geld af te troggelen van hun patiënten. Die framing is kwalijk, want de relatie tussen arts en patiënt is gebaseerd op vertrouwen.“
Toen u nog in oppositie zat, zei minister Vandenbroucke in het parlement: de tandartsen moeten stoppen met klagen.
Frieda: “Dat is niet onschuldig. Het geeft aan dat je geen argumenten hebt. De slechte terugbetaling van mijn patiënten was de reden waarom ik in 2014 in de politiek ben gegaan. Ik vond het oneerlijk dat patiënten die werden geconfronteerd met parodontitis – een ernstige ontsteking van het tandvlees waardoor je je tanden kunt verliezen – nauwelijks op een terugbetaling konden rekenen.”
Als parodontoloog was u wellicht ook niet geconventioneerd?
Frieda: “Nee, dat kan gewoon niet. Je kunt gewoon geen praktijk draaiende houden met de terugbetalingstarieven, die niet aangepast zijn aan de echte kosten van de behandeling. Ik sta 100 procent achter een hervorming van de nomenclatuur (de herziening van de artsenlonen, red). Maar eerst moeten we zicht krijgen op wat de echte kosten van behandelingen zijn. Het kan niet de bedoeling zijn dat je de supplementen afschaft en dat bijvoorbeeld een dermatoloog zich dan geen verpleegkundige meer kan veroorloven. Dan gaat de hervorming ten koste van de kwaliteit van de zorg. Vandenbroucke moet zich aan het regeerakkoord houden. En hij moet in overleg gaan met de sector, die weet wat relevant is en welke nieuwe technieken er zijn.”
Ook coalitiepartners MR en Les Engagés kanten zich tegen de hervorming. En uw voorzitter heeft het over staatsgeneeskunde.
Frieda: “Ik zou zelf dat woord niet gebruiken, maar ik snap die perceptie, gezien de minister het vrije beroep in gedrang brengt door tarieven te beperken en veel op te leggen. De kaderwet voelt heel repressief aan. Je leest op veel plaatsen in de tekst “De koning beslist dit” en “De koning beslist dat” – de geijkte terminologie voor alles wat door de minister zelf is beslist. Ik snap de ongerustheid. Voor een voorbeeld van staatsgeneeskunde moeten we alleen maar kijken naar de National Health Service (NHS) in het Verenigd Koninkrijk, met al haar problemen. Dat wil niemand.”
Bijna 11.000 artsen factureren meer dan wat de premier verdient. 856 medici verdienen zelfs over het miljoen euro bruto per jaar. Een radioloog verdient per uur veel meer dan een kinderpsychiater. Durft u te zeggen: sommige artsen zullen het met minder moeten doen?
Frieda: “Ik weet zelfs niet of dat wel zo is, want op dit moment kun je niet eens zeggen hoeveel ze verdienen, net omdat ze zoveel afdragen aan de ziekenhuizen. Klinisch biologen dragen vaak tot 80 procent af aan het ziekenhuis. Eerst moeten we objectiveren, voor we kunnen herverdelen. En ik vind eerlijk gezegd ook wel dat je een arts goed mag verlonen. Ik wil ook wel op een goede arts kunnen rekenen als er midden in de nacht een probleem is.
De afdrachten van de artsen aan de ziekenhuizen zijn nu even groot als de financiering vanuit de overheid. Als die afdrachten wegvallen, hoe zul je dan de ziekenhuizen financieren? Daar moeten we zicht op krijgen. Pas helemaal aan het eind van de rit kun je dan de supplementen aan banden leggen.
Daarnaast valt er ook winst te boeken in het management van ziekenhuizen. Is al dat middenkader nodig? Kost het niet te veel?”
De artsen zeggen: er valt nog best wat geld te halen door het remgeld bij de dokter te verhogen.
Frieda: “Het remgeld (het aandeel dat de patiënt betaalt, red.) is inderdaad al jaren niet meer geïndexeerd. En het remgeld heeft een sturende functie: het maakt dat iemand eerst even nadenkt en zich afvraagt of een doktersbezoek wel echt nodig is. Je kunt vandaag voor 4 euro naar de huisarts – of 1 euro, als je aanspraak maakt op verhoogde tegemoetkoming. Dat is té goedkoop. Het remgeld mag op z’n minst geïndexeerd worden. De huisartsen worden overspoeld, terwijl te veel mensen naar de spoed trekken. Er is een overconsumptie van zorg en een overconsumptie van medicatie. Er kan nog veel aangepakt worden.”
Kamerlid Koen Metsu zei in Terzake dat de extra miljarden voor defensie kunnen worden gehaald bij de sociale zekerheid. Kan de N-VA dat concreet maken? Waar vallen die nog te halen? In de gezondheidszorg?
Frieda: “Wij zullen niet besparen op de gezondheidszorg. Maar we zullen wel de bestaande middelen efficiënter moeten inzetten. De noden zullen alleen nog toenemen: mensen worden ouder, ziektes worden complexer, medicatie wordt duurder. We zullen de defensiemiljarden niet halen in de gezondheidszorg, die ruimte is er niet. Het zal dus moeten komen van de pensioenhervorming en mensen sneller aan het werk krijgen. Veiligheid is belangrijk, gezondheidszorg is dat ook. Dit zijn kerntaken van de overheid.”
