Stand van zaken met betrekking tot de Zuidpoolbasis

Frieda Gijbels (N-VA): Mijnheer de minister, er gaat een hele geschiedenis van geschillen over de Zuidpoolbasis tussen de Staat en de International Polar Foundation of IPF vooraf. Het begon er allemaal mee toen IPF onmiddellijk het in 2010 opgestelde protocol, nadat er in 2007 een partnerschapovereenkomst was gesloten, waarbij de IPF 999 duizendste van de eigendomsrechten zou overdragen aan de Staat, ontbond. In 2017 werd een dading opgesteld door staatssecretaris Demir, om een einde te maken aan de geschillen. Daarin werd bepaald dat het laatste duizendste van de eigendomsrechten zou worden overgedragen aan de Staat en dat dus impliciet ook akkoord zou worden gegaan met de overdracht van de eerste 999 duizendste bij de inwerkingtreding van de wet van 8 juli 2018. Door die wet zou het poolsecretariaat worden ontbonden en zou een poolinstituut worden opgericht in een internationale vzw, dat voor de exploitatie zou instaan. De wet werd echter nooit uitgevoerd. Er werden geen koninklijke besluiten uitgevaardigd en er werden ook geen statuten opgesteld voor de oprichting van een poolinstituut. Het Rekenhof heeft bovendien kritiek op de manier waarop met de middelen wordt omgegaan. Het poolsecretariaat wordt nochtans voor het overgrote gedeelte gefinancierd via een staatsdotatie. Er zou dus ook verantwoording over moeten worden afgelegd. Er zou echter geen inventaris aanwezig zijn, waardoor het onduidelijk is welke activa er zijn. Er is geen duidelijkheid over eigendomsrechten en geen registratie van voorraden. Uitgaven worden ook onvoldoende transparant in kaart gebracht. Hoe zit het met de eigendomsrechten? Hoeveel behoren er toe aan de IPF en hoeveel aan de Staat? Moet de IPF die rechten overdragen aan de Staat? Welke acties werden daartoe ondernomen? Hoe zit het met de partnerschapsovereenkomst van 2007, die bepaalt dat 999 duizendste eigendomsrechten moeten worden overgedragen aan de Staat? Wat werd er gedaan met de opmerkingen van het Rekenhof? Welke eisen werden door u of uw voorganger opgelegd? Hoe zit het met de dading uit 2017? Werd de wet van 8 juli 2018 uitgevoerd? Indien niet, waarom werd ze niet uitgevoerd? De wet van juli 2018 bepaalde ook dat het beheer van de Zuidpoolbasis nog vijf jaar door de IPF zou worden uitgevoerd. De termijn was mogelijks verlengbaar met drie jaar. Welke overeenkomst is dan momenteel geldig tussen de Staat en de IPF?

Minister Pierre-Yves Dermagne: Mevrouw Gijbels, de overdracht vond plaats volgens het partnerschapsprotocol van 30 maart 2010. Dat protocol is sinds 2015 niet meer van kracht, maar de partijen hebben de overdracht bevestigd in een overeenkomst op 15 juni 2017, de zogenaamde Pax Antarctica. Het station en zijn apparatuur werden ook opgenomen in een inventaris, die opgesteld is in 2009. De verhouding van 999 duizendsten voor de Staat en 1 duizendste voor de IPF blijft behouden voor het station in zijn huidige vorm, alsook voor de aangeschafte apparatuur en de eventuele vervangingen opgenomen in de inventaris. De aanbevelingen van het Rekenhof zijn het onderwerp van technische besprekingen tussen het Poolsecretariaat en de IPF, met de bedoeling zich er zo ruim mogelijk aan te conformeren. Wat de uitvoering van de wet van 2018 betreft, daarbij machtigt de Koning een poolinstituut op te richten in de vorm van een internationale vereniging

zonder winstoogmerk. In onderhandeling met en in overeenstemming met de IPF, vond de regering het niet opportuun die machtiging te activeren. Er werd voor gekozen het partnerschap tussen de Staat en de IPF opnieuw te activeren via de staatsdienst met afzonderlijk beheer door het Poolsecretariaat. Het huidige partnerschap tussen de Staat en de IPF bestaat uit een ad-hoc protocol dat voor elke wetenschappelijke Belgian Antartic Expeditioncampagne wordt vernieuwd.

Frieda Gijbels (N-VA): Mijnheer de minister, die opmerkingen van het Rekenhof zijn er natuurlijk niet voor niets. Ik hoor dat het technische zaken betreft, maar ik vind dat daarin toch essentiële zaken worden aangehaald, zoals het feit dat er onvoldoende transparantie is met betrekking tot de apparatuur, materialen, voorraden en uitgaven. Het is toch de plicht van een instelling die een behoorlijke dotatie krijgt van de overheid, om daarover transparant te zijn. Bovendien werd er destijds een dading opgemaakt, waarmee beide partijen dus akkoord gingen. Die werd blijkbaar niet uitgevoerd. Ik vind dat toch problematisch. U zegt dat de regering het niet opportuun vond om een ivzw op te richten, maar dat was wel deel van de afspraak. We zullen het dossier dus zeker moeten blijven opvolgen.

Bekijk het videofragment: https://media.dekamer.be/media/index.html?language=nl&sid=56U0327&offset=4092#video